Hoog bezoek: Rubio redt gezicht Santokhi nog een beetje

President Chandrikapersad Santokhi had zich in zijn eerste ambtstermijn zo verheugd op bezoeken van onder meer de Franse president Emmanuel Macron én van de Nederlandse koning Willem-Alexander. Maar ondanks al zijn inspanningen bleven zij weg. Dat deze week in de nadagen van zijn eerste presidentschap er toch nog hoog bezoek komt in de persoon van de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio, is in ieder geval een schrale troost.

Tekst Armand Snijders

Beeld Drew Angerer/Getty Images

Rubio brengt een bliksembezoek aan de regio en zal donderdag voor enkele uren voet op Surinaamse bodem zetten. Ook Jamaica en Guyana staan op zijn programma. Het wordt vooraf voornamelijk bestempeld als een ‘beleefdheidsbezoek’. Het is vooral een opsteker voor Santokhi dat hij in eigen land eindelijk weer eens bezoek krijgt van een vooraanstaand iemand.

Want dat heeft hij tijdens zijn presidentschap niet zoveel gehad. Er zijn met enige regelmaat uiteraard wel diverse regionale leiders en verschillende ministers langs geweest en op de koffie gekomen, terwijl ook Braziliaanse presidenten bliksembezoeken aan het land brachten, maar dat had eigenlijk niet zoveel om het lijf. De toenmalige Braziliaanse president Jair Bolsonaro, die in januari 2022 op staatsbezoek was, moest halsoverkop vertrekken omdat zijn moeder overleed.

Emmanuel Macron

Santokhi heeft nog wel geprobeerd om de Indiase premier Narendra Modi deze kant op te krijgen. Maar die had het veel te druk en stuurde daarom in mei 2023 zijn (ceremoniële) president Droupadi Murmu. Dat was in ieder geval iets, ook al haalde hij daar het wereldnieuws niet mee.

Andere ‘hoge’ bezoeken bleven uit. In juli kondigde minister Albert Ramdin van Buitenlandse Zaken, International Business en Internationale Samenwerking trots aan dat de Franse president Emmanuel Macron in 2024 Suriname zou bezoeken en dat Santokhi voor een bezoek aan dat land was uitgenodigd. Geen van de twee bezoeken ging door.

Dat betekent niet dat Santokhi geen leiders ontmoette; hij reisde veelvuldig de aardbol over om handjes van deze en gene te schudden, ook van wereldleiders als zijn Chinese ambtgenoot Xi Jinping en Modi. Dat was vooral een pleister op de wonde vanwege het feit dat Santokhi het Nederlandse koninklijk paar Willem-Alexander en Máxima niet heeft kunnen verleiden om naar Suriname te komen.

Veel beren op de weg

Al in september 2021 had hij ze persoonlijk uitgenodigd voor een bezoek. Ze zouden wat hem betrof al in november 2022 hebben mogen overvliegen om de 47ste onafhankelijkheidsdag mee te vieren. In politiek Den Haag zag men dat ook wel zitten, omdat “een staatsbezoek van de koning goed zou zijn om de relatie tussen Nederland en Suriname een verdere impuls te geven”. Maar er lagen nog te veel beren op de weg.

Al in 1994 zei de toenmalige woordvoerder van de Nederlandse ambassade dat het ondenkbaar was dat Bouterse door toenmalig koningin Beatrix op de thee zou worden uitgenodigd als hij ooit president zou worden. En hij sloot ook uit dat zij op staatsbezoek naar Suriname zou gaan als Bouterse nog vrij rondliep of leefde. Tot ruim een jaar geleden liep hij nog vrij rond, weliswaar niet meer als president maar alleen die gedachte al was een gruwel voor de Rijksvoorlichtingsdienst, die alle koninklijke stappen zeer zorgvuldig plant en goed bewaakt.

Dat er een kans zou bestaan dat de koning Bouterse de hand zou moeten schudden, was ondenkbaar. Ook toen de door veel Surinamers gevierde leider de benen nam en uit de armen van justitie probeerde te blijven, was dat geen reden om een koninklijk staatsbezoek voor te bereiden.

Nu Bouterse dood is, zouden er geen obstakels meer bestaan. Maar dit jaar de vijftigste Srefidensi meevieren, zit er niet in. Vooral ook omdat er hier nog verkiezingen worden gehouden en het zeer onzeker is wie op 25 november de scepter zwaait. Immers, niet bekend is wie dan op het presidentiële pluche zit. Dat risico willen de koninklijke planners niet lopen.

‘Bravo’ zit er nog

Bovenal is het nog de vraag wat dan de rol van huidig vicepresident Ronnie Brunswijk zal zijn. Want Bouterse mag dan wel zijn overleden, ‘Bravo’ zit er nog. En hij moet nog lange gevangenisstraffen in Nederland en Frankrijk uitzitten en waar de koning zijn handen niet aan wil branden. Nog los van alle andere louche zaakjes waar de tweede man van het land bij betrokken is/was. Dat was een andere reden waarom de vurige wens van Santokhi niet in vervulling is gegaan.

Maar er bestaat goede hoop dat – indien Brunswijk na de verkiezingen naar de achtergrond verdwijnt – een officieel staatsbezoek er de komende jaren eindelijk van gaat komen. En dat hij eindelijk het land kan zien waar in feite zijn roots liggen. Want zijn ouders, prinses Beatrix en prins Claus, waren er in 1966 op hun uitgebreide huwelijksreis. Willem-Alexander zou toen zijn verwekt; precies negen maanden later werd het kroonprinsje geboren.

Bilaterale samenwerking

In al deze weetjes zal Rubio donderdag niet geïnteresseerd zijn. Zijn focus ligt alleen op agendapunten die ‘de bilaterale samenwerking’ tussen beide landen helpen bevorderen. De Amerikanen zijn eigenlijk vooral geïnteresseerd in de olie die voor de kust ligt. Dat is ook de reden dat hij naar het buurland gaat. Anders zou de minister de landen achteloos links hebben laten liggen; laat daar geen twijfel over bestaan.

Maar zijn bezoek zal wel mooi op de palmares van Santokhi prijken en uiteraard uitgebreid worden belicht, vooral door al zijn communicatiediensten. Zo wordt zijn gezicht tenminste toch nog een beetje gered. En dat kan zo kort vóór de verkiezingen helemaal geen kwaad.